දෙදහස් එකේදී නිව් යෝක් නගරයට එල්ලවුනු ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයෙන් පසු ඇමරිකාවේ ආර්ථිකය කඩා වැටේ යැයි එරටුන්ට බියක් ඇතිවිනි. එසේවීම වලකා ලන්නට ඊට පසු දින සිටම සාප්පු සවාරි යන ලෙස එවකට ජනාධිපතිවරයාව සිටි ජෝර්ජ් බුෂ් විසින් ඇමරිකානුවන්ට උපදෙස් දුන්නා යැයි කියැවේ. එහි ඇත්ත නැත්ත කෙසේ වෙතත් අද වැටී ඇති ඇමරිකානු ආර්ථිකය ගොඩගැනීම සඳහා පරිභෝජනය වැඩි කල යුතුයැයි අද එරට ආර්ථික විශේෂඥයෝම පවසති. මීට කලකට ඉහතදී ඇමරිකානු රජය විසින් එරට වැසියන්ට මුදල් ආධාර දී සාප්පු යන්නට දිරිමත් කලේ බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවට අනුව ආර්ථිකය ගොඩ ගන්නටය. එය එතරම් සාර්ථක වූ බවක් පෙනෙන්ට නැත. කෙසේමුත් ඔවුන්ගේ තර්කය මිනිසුන් වැඩි වැඩියෙන් බඩු මිලදී ගන්නාවිට නිෂ්පාදනය වැඩිවන බවත් ඉන් රැකියා නිර්මාණය වන බවත් ඒ හරහා නැවත පරිභෝජනය වැඩි වන බවත්ය. බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවට අනුව ආර්ථිකය වර්ධනය වෙන්නේ ඒ අයුරිනි. නමුත් මිනිසුන් සමහර විට බාහිර බලපෑම් නැතුවත් තම කැමැත්තෙන්ම පරිභෝජනය අඩු කර ගනිති. මිනිසුන් ස්වාභාවයෙන් එවැනි ක්‍රියා මාර්ගයක් ගන්නේ එය ඔවුන්ට නිවැරදි දෙයක් සේ පෙනෙන නිසාය. නමුත් බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවට එය සෘනාත්මක වන්නේ ඇයි? මිනිසුන්ගේ ස්වාභාවික තීරණ මුදල් ආධාර දී වෙනස් කල යුත්තේ ඇයි? වැටෙන ආර්ථිකය කෘතිමව ගොඩදැමිය යුතු යැයි කියන්නේ නම් බටහිර ආර්ථික විද්‍යාව විස්තර කරන්නේ මිනිසුන්ගේ සැබෑ ස්වභාවයක් විය නොහැකිය.
බටහිර අර්ථික විද්‍යාව පදනම් වන්නේ මිනිසා ස්වභාවයෙන්ම සීමාවක් නැතිව කම් සැප හඹා යැයි යන උපකල්පණය මතය. නමුත් මේ කථාව අමූලික බොරුවකි. පෘතග්ජන මිනිසුන් කම් සැපෙහි ඇලෙන බව සත්‍යයකි. නමුත් ඔවුන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වයට සහජයෙන් බලපාන අභ්‍යන්තර බලද ඇත. මේ අභ්‍යන්තර බල සංස්කෘතියෙන් මෙන්ම සංසාර ගමනේ අත්දැකීම තුලින්ද මිනිසුන් විසින් ලබා ගත් දැනුම්ය. ඒ ඒ සංස්කෘතියට අනුව වෙනස් විය හැකි මේ අභ්‍යන්තර බල මඟින් මිනිසාගේ කම් සැප හඹා යාමට ස්වභාවයෙන්ම සීමා වැටී ඇත. මිනිසුන්ට සමාජයක් හැටියට ජීවත්විය හැක්කේ මෙවැනි සීමාවන් පවතින නිසාය. එවැනි සීමාවන් නැති මිනිස් තබා කිසිම තිරිසන් සමාජයක්වත් මිහිපිට තිබිය නොහැකිය. කෙලවරක් නැතිව ඉන්ද්‍රීයන් පිනවීමට යාම දුකක් බව නොවැටහුනත් බටහිර සමාජයේ පවා මිනිසුන්ට යම් යම් සීමා මායිම් ඇත. සීමාවක් නැතිව කම් සැප හඹා යෑම ස්වභාවික මිනිස් ගතියක් යැයි සලකන්නේ විශේෂයෙන්ම බටහිර උගත් ලිබරල් මත දරන මිනිසුන්ය. බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවේ පදනම මේ බොරුවය. බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවේ සැලකෙන ඊනියා මිනිසා අභ්‍යන්තර සීමා නැති වියුක්ත මිනිසෙකි. නමුත් සැබෑ මිනිසුන් එසේ නොවේ.
සැබෑ මිනිසුන් දිගින් දිගටම පරිභෝජනය නොකරන්නේ බාහිර බලපෑම් වලට අමතරව ඔවුන්ට ඒ ඒ සංස්කෘතියට අනුව ඇති අභ්‍යන්තර බලපෑම්ද ඇති නිසාය. මිනිසුන් නිරායාසයෙන්ම පරිභෝජනය අඩු කිරීමට ඒ අභ්‍යන්තර බල බලපායි. සීමාවක් නැතිව පරිභෝජනය කිරීම මත පවත්වාගෙන යන බටහිර ආර්ථික ක්‍රමය විටින් විට කඩා වැටෙන්නේ මිනිසුන්ට ඇති මේ අභ්‍යන්තර සීමාද හේතු කොට ගෙනය. බාහිර බල එනම් මුදල් ආධාර දී සාප්පු යන්නට දිරිමත් කල පසුවත් වැටුනු ඇමරිකානු ආර්ථිකය ගොඩ ගන්නට නොහැකි වී ඇත්තේ මිනිසුන්ට බලපාන අභ්‍යන්තර බලද ඇති නිසාය. නමුත් බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවට මිනිසුන්ගේ ස්වභාවික ක්‍රියා කාරකම් තේරුම්ගත නොහැකිය. එය එසේ වී ඇත්තේ මොන හේතුවක් නිසාවත් නොව බටහිර ආර්ථික විද්‍යාවේ පදනම වන මිනිසා ස්වභාවිකවම සීමාවක් නැතිව කම් සැප හඹා යයි යන උපකල්පණයම බොරුවක් වන බැවිනි.
කෙසේ නමුත් සිංහල බෞද්ධ විනත්නයට අනුව පරිභෝජනය දිගින් දිගටම වැඩි නොකලොත් කඩා වැටෙනවා නම් ඒ ආර්ථික ක්‍රමයේ යම් වරදක් තිබිය යුතුය. මන්ද එවැනි ආර්ථිකයක් රැක ගත හැක්කේ කන්ට ජීවත්වන සමාජයකට මිස ජීවත් වෙන්ට කන සමාජයකට නොවෙන බැවිනි. පරමාදර්ශී බෞද්ධ සමාජයක් ජීවත් වෙන්ට කන සමාජයක් විය යුතුය. සීමාවක් නැතිව පරිභෝජනය කිරීම බෞද්ධ සමාජයකට නොගැලපේ. බෞද්ධ ආර්ථික ක්‍රමයක පදනම විය යුත්තේ කම් සැප හඹා යෑමට එරෙහිව අභ්‍යන්තරයෙන් සීමා පමුණුවා ගැනීම මිනිස් ස්වභාවය යන්නය. එනම් සංවරයෙන් පරිභෝජනය කිරීම මිනිස් ස්වභාවයයි යන්නය. අපට ජීවත් වෙන්ට කන සමාජයක් ගොඩනඟාගත හැක්කේ ඒ පදනම මත බිහිවුනු ආර්ථික ක්‍රමයක් තුල පමණි. ජීවත් වෙන්ට කන සමාජයක මිනිස්සු පරිභෝජනය කරන්නේ ඇති පමණටය. ඔවුහු අත මිට හිඟ වෙන විට අර පරිස්සමෙන් පරිභෝජනය කරන අතර අත මිට සරු වන විට අනාගතය සඳහා ඉතිරි කරති. ඔවුහු කිසි විටෙකත් ණයට නොකති. බෞද්ධ ආර්ථිකයක ස්වභාවික ගති ලක්‍ෂණ මේවාය. එවැනි ආර්ථිකයක් නොවැටී පවත්වා ගැනීමට ඒ ස්වභාවික ගති අනුගමණය කිරීම ප්‍රමාණවත් වනු ඇත.
සීමාවක් නැතිව කම් සැප හඹා යෑම මිනිස් ස්වභාවය යැයි අපට උගන්වන්නේ බටහිර සංස්කෘතියයි. බටහිරුන් තමන්ගේ ආර්ථික විද්‍යාව ඒ බොරුව මත පදනම් කරගන්නවා පමණක් නොවේ ඒ ආර්ථිකය නොවැටී තබා ගැනීම සඳහා ඒ බොරුව මත ජීවත්වන ලෙසද අපට අනුබල දෙයි. වෙලඳ දැන්වීම් වලින් අපව උසි ගන්වන්නේ ඒ ඊනියා ස්වභාවික ගති මතු කර ගන්නා ලෙසටය. ඒ බලපෑම් වලට යටවී අපි අපේ සංස්කෘතියෙන් ලබා ගත් අභ්‍යන්තර සීමාවන් පසෙකලා කන්ට ජීවත්වන සමාජයක් බවට පත්වෙමින් සිටින්නෙමු. බටහිර ආර්ථික විද්‍යාව පවසන්නේ ඒ තුලින් ඊනියා උසස් ජීවන තත්වයක් ලබා ගත හැකි බවය. නමුත් දිනෙන් දින පාරිභෝගික අවශ්‍යතා වෙනස් කරන බටහිර ආර්ථිකයට ඊනියා උසස් ජීවන තත්වයකට කෙදිනකවත් ලංවිය නොහැකිය. එපමණක් නොවේ ඒ මඟ ගොස් ඇති කරගන්නා සමාජ රෝග, අපරාධ සහ පරිසර විනාශයටද බටහිර දැනුමට විසඳූම් නැත. බටහිර ආර්ථික විද්‍යාව සැම අතින්ම අසමත්ය.
ජීවත් වෙන්ට කන සමාජයක් ගොඩනඟා ගැනීමට නම් අපි බටහිරුන් මිනිස් ස්වභාවය ගැන පවසන මහා බොරුව බොරුවක් බව හඳුනාගෙන අපේ පැරැන්නන් අපට දායද කර ඇති සංවර පරිභෝජනයට කෙසේ හෝ පුරුදු විය යුතුවෙමු. එය කළ හැක්කේ බටහිර සංස්කෘතික ඇබ්බැහි වීම් වලට ස්වයං වාරණ පනවා ගැනීම තුලිනි. විදුලි බිල වැඩිවීම නිසා වැඩියෙන්ම අපහසුවට පත්වන නගර බද උගත් සිංහල සමාජය එයට සූදානම්ද?
ජානක වංශපුර