Main Logo

Sunday 9 October 2011

බටහිර විද්‍යාවේ අදහස් පිළිගැනීම

මෙරට ඊනියා වාමාංශිකයන් අතර තරම් බටහිර ගැත්තන් වෙනත් තැනක දැකිය නො හැකි ය. එයට හේතුව ඔවුන්ගේ මුළු පැවැත්ම ම රඳා ඇත්තේ විද්‍යාත්මක යැයි කියැවෙන මාක්ස්වාදයෙහි වීම ය. මාක්ස්වාදයෙහි ඊනියා ඓතිහාසික භෞතිකවාදයෙහි කම්කරු පංති විප්ලවයක් පුරෝකථනය කර තිබීම හේතුවෙන් හා එය අනිවාර්යයෙන් ම සිදුවන්නේ යැයි කියැවෙන බැවින් එය සාක්‍ෂාත් කරගැනීමට මිනීමැරීම වුව ද යුක්තියුක්ත කෙරෙයි. ධනපති පංතිය බලය ඊනියා කම්කරු පංතියකට පවරා සාමයෙන් ඉතිහාසයේ වේදිකාවෙන් බැස නොයන්නේ යැයි කියමින් ලේ හලන විප්ලවයට මාක්ස්වාදියෝ සූදානම් වෙති. ඒ සියල්ල කෙරෙන්නේ ඊනියා විද්‍යාවෙහි නාමයෙනි.

මේ විද්‍යාව අනෙකක් නොව බටහිර විද්‍යාව ය. බටහිර විද්‍යාවේ දාර්ශනිකයකු වූ කාල් පොපර් වැන්නන් මාක්ස්වාදය විද්‍යාවක් නො වේ යැයි පවසා ඇතත් මෙරට මාක්ස්වාදීන්ට ඉන් කම් නැත. පොපර් මාක්ස්වාදය විද්‍යාවක් නො වේ යැයි කීවේ මාක්ස්වාදය අසත්‍යකරණයට ලක් නො වේය යන අරුතිනි. පොපර්ට අනුව බටහිර විද්‍යාවේ ප්‍රධානතම ලක්‍ෂණය වනුයේ, එය අනෙක් දැනුම් පද්ධතීන්ගෙන් වෙන්කර ගත හැක්කේ, එය අසත්‍යකරණයට ලක්කළ හැකි බැවිනි. ඔහුට අනුව බටහිර විද්‍යාඥයන්ගේ කාර්යභාරය වූයේ බටහිර වි්‍යාවේ ප්‍රවාද අසත්‍යකරණයට ලක්කිරීම ය. එහෙත් මාක්ස්වාදය හා ජ්‍යොතිෂය අසත්‍යකරණයට ලක්කළ නොහැකි යැයි ඔහු කියා සිටියේ ය. එබැවින් ඒ දැනුම් පද්ධතීන් ද විද්‍යාවන් නොවේ යැයි ඔහු ප්‍රකාශ කළේ ය.

ඔහු මාක්ස්වාදය සම්බන්ධයෙන් කී දේ ඇත්ත ය. මාක්ස්වාදය අසත්‍යකරණයට ලක්කළ හැකි නො වේ. එයට හේතුව මාක්ස්වාදය සත්‍යවීම නොව මාක්ස්වාදය ප්‍රබන්ධ කර ඇති ආකාරය, එසේත් නැතහොත් එහි ප්‍රවාද නිර්මාණය කර ඇති ආකාරය අනුව අසත්‍යකරණයට ලක්කළ නොහැකි වීම ය. කම්කරු විප්ලවය නැත්තේ අඩුම තරමෙන් විප්ලවීය නායකත්වයක් නැති නිසා යැයි කීමට මාක්ස්වාදීන්ට හැකි ය. ධනපති ක්‍රමය බිඳ නොවැටෙන්නේ විප්ලවීය නායකත්වය නොමැති බැවින් යැයි කියමින් විකල්ප නායකත්ව ගොඩනැගීමට ඇතැමුන්ට හැකියාව ලැබෙයි.

අද ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ සිදුවන්නේ ද ඊනියා විකල්ප නායකත්වය ගොඩනැගීම ය. මේ නව නායකත්වය ද විප්ලවීය නොවේ යැයි කියමින් මතු දිනෙක තවත් කණ්ඩායමක් විප්ලවීය නායකත්වය ගොඩනැගීමට ඉදිරිපත්වනු ඇත. ඊනියා කම්කරු පංති විප්ලවය කිසි දිනෙක සිදු නොවන බැවින් මේ විකල්ප නායකත්ව ගොඩනැගීම බටහිර විද්‍යාව කෙරෙහි ඇති භක්තිය (එය භක්තියක් මිස අනෙකක් නො වේ) තිබෙනතාක් හා මාක්ස්වාදය විද්‍යාත්මක යැයි සිතෙන තෙක් කරගෙන ගිය හැකි ය. මාක්ස්වාදයේ බංකොළොත් බව මාක්ස්වාදයේ දරිද්‍රතාව හා අපෝහකයේ රූපිකය යන පොත් කියවීමෙන් දැනගත හැකි වෙයි.

එක් අතකින් ගත්කල ඊනියා කම්කරු පංති විප්ලවය නොසිදුවීම ම මාක්ස්වාදයේ පැවැත්මට හේතුවෙයි. මාක්ස්වාදය පවත්වාගෙන යනු ලබන්නේ විශ්වවිද්‍යාලවල බොහෝ විට තැනක් ලබාගැනීමට, අවධානය ලබාගැනීමට, මාක්ස්වාදීන් වී සිටින ආචාර්යවරුන් කිහිප දෙනකු විසින් නොව කුඩා කුඩා පක්‍ෂවලට කැඩී මාක්ස්වාදයේ නාමයෙන් ඊනියා විප්ලවවාදී නායකත්ව ගොඩනගන පිරිස විසිනි. විප්ලවය නොසිදුවන්නේ එවැනි ඊනියා කම්කරු පාංතික විප්ලව සිදුවීමට කිසිදු ඉඩක් නොමැති බැවින් යැයි ඔවුහු නො පිළිගනිති. ඒ වෙනුවට තිබෙන නායකත්ව විවේචනය කරමින් ඊනියා විප්ලවවාදී නායකත්වය ගොඩනැගීමට ඔවුහු කාලය නාස්තිකරති.

කෙසේ වෙතත් අසත්‍යකරණය සම්බන්ධයෙන් පොපර් කියා ඇති දේ ද අසත්‍ය ය. මාක්ස්වාදීන් මාක්ස්වාදය සත්‍ය බව අනාගතයේ දී පෙන්වීමට ඊනියා විප්ලවවාදී නායකත්ව ගොඩනගන අයුරෙන් බටහිර විද්‍යාඥයෝ ද තත්කාලීන බටහිර විද්‍යා ප්‍රවාද සත්‍ය බව පෙන්වීමට කටයුතු කරති. බටහිර විද්‍යාව වර්ධනය වන්නේ (එයට වර්ධනයක් යැයි කියන්නේ නම්) බටහිර විද්‍යාඥයන් බටහිර විද්‍යාව අසත්‍යකරණයට ලක්කිරීමෙන් නොවන බව තෝමස් කූන් පෙන්වා දී දැන් අවුරුදු පනහක් පමණ ගත වී ඇත. ඔහු කියා ඇත්තේ බටහිර විද්‍යාවේ සාමාන්‍ය කාල හා විප්ලවීය කාල යනුවෙන් කාල ඇති බවත් සාමාන්‍ය කාලවල දී බටහිර විද්‍යාඥයන් කරන්නේ තත්කාලීන බටහිර විද්‍යා ප්‍රවාද සත්‍ය බව පෙන්වීම බවත් ය.

විප්ලවීය කාල යනු ඉතා කුඩා අවධි වෙයි. බටහිර භෞතික විද්‍යාවෙහි ක්වොන්ටම් විප්ලවයෙන් පසු විප්ලවීය කාලයක් උදා වී නැත. විප්ලවීය කාලයක දී නව සුසමාදර්ශයක් (paradigm) ඉදිරිපත් වෙයි. සුසමාදර්ශ යනු චින්තනයක මුලික ගුණ ඉවත නොදමා ඇතැම් කරුණක් දෙකක් වෙනස්කර නිර්මාණය කරගන්නා වූ ආකල්පමය වෙනස්කිරීම්වලින් ඇතිකරගන්නා වූ දැනුම් පදනම් වෙයි. අයින්ස්ටයින් එවැනි සුසමාදර්ශී වෙනසක් තම විශේෂ සාපේක්‍ෂතාවාදය මගින් ඉදිරිපත් කළේ ය. ක්වොන්ටම් විප්ලවයෙහි දී ද එවැනි සුසමාදර්ශී වෙනසක් සිදුවිය. අයින්ස්ටයින් තම සුසමාදර්ශී වෙනස මගින් සංනිවේදනයට උපරිම වේගයක් නිර්මාණය කළේ ය. එය ආලෝකයේ වේගය වෙයි.

අද අභියෝගයට ලක් වී තිබෙන්නේ මේ උපරිම අගය ය. සර්න් (CERN) විද්‍යාඥයන් වුවමනාවෙන් අයින්ස්ටයින් අසත්‍යකරණයට ලක්කිරීමට ගියා නො වේ. න්‍යුට්‍රීනෝව බටහිර භෞතික විද්‍යාඥයන්ට මහත් හිසරදයකි. එය වර්ග (බටහිර විද්‍යාඥයන් ඒවා හඳුන්වන්නේ රස - –flavours - නමිනි. ඒ වියුක්ත ගුණ වෙයි) තුනකින් යුක්ත වෙයි. න්‍යුට්‍රීනෝවලට එක් වර්ගයක සිට තවත් වර්ගයකට මාරු විය හැකි ය. සර්න් විද්‍යාඥයන් කටයුතු කරන්නේ මුවොන් න්‍යුට්‍රීනෝ නමින් හැඳින්වෙන න්‍යුට්‍රීනෝ වර්ගය සමග ය. න්‍යුට්‍රීනෝවේ ස්කන්ධය පිළිබඳ විවිධ මත වෙයි. ඇතැමුනට අනුව න්‍යුට්‍රීනෝවල ස්කන්ධය ශූන්‍ය වෙයි.

න්‍යුට්‍රීනෝ සම්බන්ධයෙන් අද එකතුවන්නේ ආනුභවික සංසිද්ධි හා සම්බන්ධ තොරතුරු ය. දැන් දශක ගණනාවක සිට මේ දත්ත එකතුවෙමින් පවතියි. න්‍යුට්‍රීනෝ ආලෝකයේ වේගයට වැඩි වේගයකින් චලනය වන බව දැනගෙන දැන් තරමක කාලයක් ගත වී ඇත. 1987 දී විශාල මැගලනික වළාකුල නමින් හැඳින්වෙන ප්‍රදේශයේ සිට පෘථිවියට පැමිණි න්‍යුට්‍රීනෝ ඒ සමග වළාකුලෙන් නිකුත් වූ ආලෝකයට වඩා ඉක්මණින් ළඟාවිය. එම වළාකුලේ සිදු වූ අධිස්පෝඨන (supernova) තාරකාවක් පිපිරීමෙන් නිකුත් වූ ආලෝකය හා න්‍යුට්‍රීනෝ මෙහි දී නිරීක්‍ෂණය කෙරිණි. මේ දත්ත ඉතා නිවැරදි නොවූ නමුත් බටහිර විද්‍යාඥයන්ට ඒ ගැන නොසළකා සිටීමට නොහැකි විය. එහෙත් ඔවුන් අතිවිශාල බහුතරය මූලිකව ම ඒ ගැන සිතුවේ මිනුම්වල වරදක් ලෙස ය.

ඉන්පසු 2007 දී පමණ ෆර්මි පරීක්‍ෂණාගාරයෙන් යවන ලද න්‍යුට්‍රීනෝ ද ආලෝකයේ වේගයට වැඩි වේගයක් වාර්තා කර ඇත. මේ පරීක්‍ෂණ මිනෝස් (MINOS) පරීක්‍ෂණ නමින් හැඳින්වෙන අතර පසුගිය දා සර්න් විද්‍යාඥයන් විසින් කරන ලද පරීක්‍ෂණ ඔපෙරා (OPERA) නමින් හැඳින්වෙයි. මේ පරීක්‍ෂණ හා නිරීක්‍ෂන තුනෙන් එකක්වත් කෙරුණේ සාපේක්‍ෂතාවාදය අසත්‍යකරණයට ලක්කිරීම සඳහා නොවන බව පැහැදිලි ය. මුල් නිරීක්‍ෂණය හා පරීක්‍ෂණය බටහිර විද්‍යාඥයන්ගේ අවධානයට එතරම් යොමු නොවූ නමුත් සර්න් පරීක්‍ෂණ පිළිබඳ ව දැඩි සැලකිල්ලක් බටහිර විද්‍යාඥයන් අතර වෙයි. ඔවුන් ඒ පිළිබඳ ව කෙතරම් කැළඹී ඇත් ද යන්න බටහිර පුවත්පත් හා සඟරා මගින් හෙළිදරවු වෙයි. මෙරට සිටින ඇතැමුන් සිතා සිටින්නේ බටහිර විද්‍යාඥයන් මේ ප්‍රතිඵලවලින් කැළඹීමට පත් වී නැති බවත් ඔවුන් ඒවා යථා කාලයේ දී විස්තර කරනු ඇති බවත් ය.

මෙහි දී කිවයුතු කරුණු දෙකක් වෙයි. එකක් මෙරට සිටින ඊනියා විද්‍යාඥයන් ද (ඔවුහු හුදු තාක්‍ෂණ ශිල්පීහු පමණක් වෙති. ඔවුන් විසින් නිර්මාණය කෙරී ඇති සංකල්පයක් හෝ ප්‍රවාදයක් හෝ සඳහන් කරන්න) නොදන්නා නමුත් බටහිර විද්‍යාවේ නව අදහස් පිළිගැනෙන්නේ තරුණ විද්‍යාඥයන් අතර මිස මහළු විද්‍යාඥයන් අතර නො වේ. භෞතික විද්‍යාව පිළිබඳ නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ප්ලෑන්ක් නම් බටහිර භෞතික විද්‍යාඥයා ඒ බව මැනවින් විස්තර කර ඇත. ඔහු කියා ඇත්තේ බටහිර භෞතික විද්‍යාවේ අලුත් අදහස් පිළිගැනෙන්නේ මහලු විද්‍යාඥයන් මියගොස් ඒ අදහස් තරුණයන් අතර ප්‍රචලිිත වන නිසා බව ය.

මට කීමට ඇති දෙවැනි කරුණ දැනටමත් සර්න් පරීක්‍ෂණ තේරුම් ගැනීමට කතා විසිපහකට වඩා ගොතා ඇති බව ය. එහෙත් දැනට ගෙතී ඇති සියළු කතා වත්මන් බටහිර භෞතික විද්‍යාවේ ප්‍රවාද මත ම ගොඩ නැගෙයි. එහෙත් ඒ කතා එතරම් සංගත නො වෙයි. මෙහි දී විප්ලවීය කතාවක් ගෙතීමට කිසිවකු පෙළඹී නැත. විප්ලවීය කතා ආප්ප බාන්නාක් මෙන් ගෙතිය හැකි ද නො වේ. මා දන්නා තරමින් සර්න් පරීක්‍ෂණය ගැන ඇසිය යුතු මූලික ප්‍රශ්නවත් තවම අසා නැත. අවශ්‍ය අයකුට මේ කතාවලින් සමහරක් කෝනල්් විශ්වවිද්‍යාලය මගින් පවත්වා ගෙන යන වෙබ් අඩවියට ඇතුල් වී ඔවුන්ගේ ඉලෙක්ට්‍රොනික සඟරාවේ කියවිය හැකි ය. එහෙත් එය ඉලෙක්ට්‍රොනික සඟරාවක් පමණක් බවත් එය සාම්‍ය සමාලෝචනයකට භාජනය නොවන බවත් සර්න් විද්‍යාඥයන් දැනටමත් පත්‍රිකාවක් පළකර ඇති බව පවසමින් මාක්ස්වාදීන්ගේ ද දායකත්වය ලබන කසිකබල් වෙබ් අඩවි පවත්වාගෙන යන්නවුන් දැනගත යුතු ය. ඉලෙක්ට්‍රොනික සඟරාවකට යවන ලිපියක් බොහෝ විට පසුදින පළකරවා ගත හැකි ය. සාම්‍ය සමාලෝචනයට භාජනය වන පත්‍රිකා පළවීමට සාමාන්‍යයෙන් මාස තුනක් හා අවුරුද්දක් අතර කාලයක් ගතවෙයි. ඉලෙක්ට්‍රොනික සඟරාවක හා සාම්‍ය සමාලෝචනයට ලක්කරන සඟරා අතර ඇති වෙනසවත් නොදන්නෝ සර්න් පරීක්‍ෂණ සාම්‍ය සමාලෝචනයට ලක්වන සඟරාවක ඵල වී නැතැයි අප කී විට අපට ඔචිචම් කරති. මේ පඬියන්ගේ දැනුම ගැන කිවහැක්කේ කුමක් ද?

සර්න් පරීක්‍ෂණවලින් බටහිර විද්‍යාවේ ස්වභාවය හෙළි වෙයි. ඒ පරීක්‍ෂණ අයින්ස්ටයින් අසත්‍යකරණයට ලක්කිරීමට කළා නො වේ. කෙසේ වුවත් න්‍යුට්‍රීනෝවල වේගය ආලෝකයේ වේගයට වැඩි යැයි ඒ පරීක්‍ෂණවලින් කියැවෙයි. එහෙත් පරීක්‍ෂණ තුනෙන් න්‍යුට්‍රීනෝවල වේගය පිළිබඳ ලැබී ඇත්තේ ප්‍රතිඵළ තුනකි. එහි වරදක් නැත. න්‍යුට්‍රීනෝ එකම වේගයකින් විශ්වය පුරා චලිත වීම අනිවාර්ය නො වේ. අධිස්ඵෝටනයෙන් විසිවුණු න්‍යුට්‍රීනෝවලට වැඩි වේගයකින් සරන් විද්‍යාඥයන් න්‍යුට්‍රෝන විදින්නට ඇත. න්‍යුටී්‍රනෝ ෆෝටෝන මෙන් එකම වේගයකින් ගමන් කළ යුත්තේ ඇයි දැයි කිසිවෙක් නො කියති. එසේ වීමට අවශ්‍යතාවක් ද නැත.